Brüksel’in mimaride başkentlik ettiği akım: “Art Nouveau”

BRÜKSEL (AA) - SELEN TEMİZER - Tüm Avrupa’yı 1800’lerin sonlarında etkisi altına alan “Art Nouveau” (yeni sanat) akımının örnekleri, öncülerinden mimar Victor Horta’nın sayısız eseriyle Belçika’nın başkenti Brüksel'de sergileniyor.

Başkent Brüksel Hükümeti, Horta’nın başyapıtı Tassel Evi’nin son rötuşlarını yaptığı 1893’ün üzerinden 130 sene geçmesi dolayısıyla bu seneyi “Art Nouveau” yılı olarak kutluyor.

Bu nedenle söz konusu uluslararası akımın başkenti ilan edilen Brüksel’de, yıl boyunca, sergiler, rehberli turlar, konferanslar gibi çeşitli etkinlikler düzenleniyor.

Brüksel’in Orta Çağ dokusunun korunduğu bitişik nizamlı evleri, gotik stildeki tarihi binalarının arasında “Art Nouveau” yapılarıyla beklenmedik şekilde karşılaşılabiliyor.

Hayranlık uyandıran masalsı eserler, şimdilerde müze, otel ve kamu binası olarak kullanılıyor.

Başta Horta’nın değerli müşterilerinden Profesör Emile Tassel için yaptığı ev olmak üzere, Hotel Hannon, Hotel Solvay, Hotel van Eetvelde, Hotel Max Hallet, Müzik Enstrümanları Müzesi ve Horta’nın kendi evi gibi yapılar, UNESCO’nun Dünya Mirası Listesi'nde yer alıyor.

Dövme demir, büyük camlar, doğal taşlar, dekoratif zarif süslemeler, doğanın dinamizmini yansıtmayı amaçlayan bitki ve hayvan motifli desenler, kıvrık ve bükük çizgiler, bu eserlerin ana özelliklerini oluşturuyor.

Brüksel’deki Horta Evi Müzesi kapılarını AA’ya açtı

Horta’nın ustalığının orta döneminde hem ailesiyle yaşamak hem de müşterilerine işlerinden emsaller sunmak amacıyla “katalog” olarak inşa ettiği evi, kapılarını AA’ya açtı.

Horta Evi Müzesi'nin Küratörü Elizabeth Horth, AA muhabirine yaptığı açıklamada, müze olarak kullanılan evinin her bir bölümünün Horta’nın tarzının farklı örneklerini sunduğunu ifade ederek “Horta’nın evi, manifestosudur. Müşterisine farklı türde çözümler üretebildiğini göstermek istemiştir.” dedi.

Horth, Horta’nın Belçika gibi çoğunlukla kapalı ve yağışlı havaya sahip ülkeler için tasarladığı binalarda ana hedefin “ışığı evin içinde dolaştırmak” olduğunu belirtti.

Horta’nın ışığa aydınlatma ve ısı etkisi dışında mutluluk ve hijyen amaçlı yaklaştığını ifade eden Horth, “Mekanlarda ışığın içinde dolaştırıldığı eşsiz bir labirent kullanıyor. Dışarıdan girildiğinde sıcak bir ortama adım atıldığı hissi uyanıyor.” diye konuştu.

Horth, ışığı evin geneline yaymak için tüm merdivenlerde beyaz mermerlerin kullanıldığını, çevreleyen duvarlarda ise renkleri dereceli olarak açılan duvar kağıtları tercih edildiğini anlattı.

Elizabeth Horth, merdivenlerin ve hollerin yapıların içinde izole olarak yer alması yerine evin parçası, hatta merkezindeki unsur olarak kullanılmasının hem genişlik hem de aydınlık kattığını söyledi.

Duvarları süsleyen kontürleri çevreleyen altın rengi çizgilerin mekana aydınlık ve sıcaklık hissi verdiğini dile getiren Horth, yemek ya da oturma odası gibi uzun süre ayak basılarak zaman geçirilen mekanların zemininde ahşap, geri kalan zeminlerde yine aydınlatma amacıyla beyazdan kreme geçiş yapılan doğal taşların kullanıldığını aktardı.

Horth, oturma alanlarında ve mobilyalarda sıcaklık hissi vermek için turuncunun tonlarının, banyo ve mutfak gibi su ile haşır neşir olunan alanlarda mavinin hakim olduğunu kaydetti.

Demirin ana malzeme olarak kullanımı mimaride bir devrim

Victor Horta’nın ana yapı malzemesi olarak tercih ettiği dövme demirin kullanımında usta olduğunu ifade eden Horth, bunun o dönem mimaride bir devrim niteliği taşıdığını belirtti.

Horth, demirin hem fonksiyonel hem de süs olarak, yapıların çeşitli yerlerinde görüldüğünü anlattı.

Horta’nın binalarında hem kolon hem radyatör olarak kullanılan hayvan ve bitki figürlü dövme demirden yapılar hayranlık uyandırıyor.

Mutfaklardaki demir radyatörlerin gövdesine gömülü gözlerde yemek pişiriliyor, evin girişindeki benzer radyatörlerde şemsiye, yağmurluk gibi eşyalar kurutulabiliyor.

Tabloları çiviyle asmak yerine, duvar boyunca kullandığı zarif dizaynlı demir çubuk detayı dikkati çekiyor.

 Aydınlığın ve sıcaklığın sırrı: Yoğun cam kullanımı

Horta’nın binalarında camın yoğun kullanımı aydınlatma ve ısıtma çözümleri olarak sunuluyor.

Özellikle oturma, çalışma, müzik ve dikiş amaçlı dizayn edilen odalarda boydan boya camlar kullanılıyor.

Perde yerine buzlu cam, sarı vitraylı cam tavan detayları yine mekana aydınlık ve hatta güneş ışığı etkisi sağlıyor.